هدف: بررسی ماکروسکوپی چشم شتر یک کوهانه.طرح: مطالعه توصیفی.حیوانات: شش جفت چشم از شش نفر شتر بالغ.روش کار: چشمهای شتر از کشتارگاه تهیه و در فرمالین 10 درصد قرار گرفت. پس از 10 روز کلیه نمونه ها تشریح گردید و نتایج حاصل یادداشت شد. برخی از بخشهای چشم نیز با استفاده از استریومیکروسکوپ مورد بررسی قرار گرفت. قرنیه، عدسی و مردمک نیز توسط کولیس اندازه گیری شدند.نتایج: پلک بالا در چشم شتر نسبت به پلک پایین دارای مژه های زیادتر و بلندتری می باشد. در بالای گوشه داخلی چشم شتر تعداد زیادی موهای بلند (حساس) وجود دارد. حرکت پلک بالا نیز در چشم شتر نسبت به پلک پایین بیشتر است. میانگین قطب داخلی تا قطب خارجی قرنیه در چشم راست 0.04 ± 2.92 و در چشم چپ 0.01 ± 2.93 سانتیمتر و میانگین قطر پشتی شکمی قرنیه در چشم راست 0.04 ± 2 و در چشم چپ 0.02 ± 1.95 سانتیمتر است. تمام اندازه گیریها در جداول مشخص شده است.نتیجه گیری: توده چربی همراه چشم در موقعیت شکمی، شکمی داخلی و پشتی داخلی کره چشم به مقدار زیاد دیده می شود. بخش غده ای پلک سوم چشم شتر کاملا توسط غضروف احاطه شده و شاید به همین دلیل حرکت آن به راحتی انجام می شود و کاملا سطح قرنیه را می پوشاند. قرنیه در چشم شتر بیضی شکل است. قطب داخلی آن پهنتر و ضخامت آن از حاشیه به طرف مرکز افزایش می یابد. عنبیه در لبه پشتی و شکمی برخلاف نشخوار کنندگان چین خورده است به طوری که چینهای لبه پشتی عنبیه بزرگتر می باشد. مردمک در چشم شتر بیضی شکل و قطب داخلی آن پهنتر است. در سطح داخلی حفره خلفی چشم شتر، در بالای محل ورود عصب بینائی (لکه کور) منطقه درخشان قوس و قزح دیده نمی شود.

بیضه های شترهای یک کوهانه در فصل تولید مثلی و غیر تولید مثلی در یک کشتارگاه محلی جمع آوری گردید. اسپرم از قسمت های مختلف اپیدیدیم (سر، بدنه و دم) گرفته و به طور مجزا روی لام قرار داده شد، با ائوزین نیگروزین رنگ آمیزی و با خشک کن موی خشک شد و سپس به آزمایشگاه منتقل گردید. در آزمایشگاه لام ها در زیر میکروسکوپ نوری جهت ارزیابی میزان اسپرم های زنده و میزان اسپرم های دارای قطره پروتوپلاسمی مورد بررسی قرار گرفتند. میزان اسپرم های زنده 83، 90 و 86% در فصل تولید مثل و 80، 82 و 90.5% در فصل غیر تولید مثل برای قسمت های سر، بدنه و دم اپیدیدیم بود، که اختلاف معنی داری را در بین آن ها نشان نداد. همچنین هیچ اختلاف معنی داری بین درصد اسپرم های زنده بیضه های راست و چپ وجود نداشت. میزان اسپرم های زنده دارای قطره پروتوپلاسمی در فصل تولید مثل به ترتیب 66، 70 و 74% برای سر، بدنه و دم اپیدیدیم بود و در فصل غیر تولید مثل برای این قسمت ها به ترتیب 73، 70 و 82% بود که از نظر آماری اختلاف معنی داری بین آن ها وجود نداشت. همچنین اختلاف معنی داری بین بیضه های راست و چپ و بین فصل های تولید مثل و غیر تولید مثل وجود نداشت. نتیجه گیری می شود که اسپرم را می توان از هر قسمت بیضه به دست آورد.

در این مطالعه تعداد 10 نمونه حنجره شتر تک کوهانه بالغ مورد بررسی کالبدشناسی و بافت شناسی قرار گرفت. برای رسیدن به این هدف از روش های معمول آناتومیکی و بافت شناسی (با دو روش رنگ آمیزی هماتوکسیلین – ائوزین و ورهاف) استفاده شد. همچنین جهت مشخص کردن شکل داخل حنجره از درون آن قالب گچی تهیه گردید. میانگین طول و عرض غضروف اپی گلوت به ترتیب برابر 8.21±0.28 و 4.59±0.34 سانتی متر، میانگین طول و عرض دیواره غضروف سپری به ترتیب برابر 6.53±0.28 و 6.99±0.15 سانتی متر، میانگین طول سقف و کف غضروف حلقوی به ترتیب برابر 6.06±0.17 و 4.58±0.25 سانتی متر، میانگین طول سر و طول دسته غضروف هرمی T شکل به ترتیب برابر 3.58±0.11 و 3.35±0.05 سانتی متر، میانگین طول و عرض غضروف شاخی نیز به ترتیب در حدود 3.52±0.03 و 1.73±0.04 سانتی متر تعیین گردید. همچنین مطالعات نشان داد که غضروف اپی گلوت در این حیوان کشیده و نوک تیز می باشد. برجستگی حنجره ای در بخش شکمی غضروف سپری وجود ندارد. غضروف میخی به صورت ظریف و بسیار کوچک در قاعده و طرفین غضروف اپی گلوت و در داخل چین دهلیزی وجود دارد. غضروف حلقوی در این حیوان هم دارای سقف و هم دارای کف ضخیم می باشد. در داخل حنجره چین های دهلیزی و صوتی همراه با بطن های جانبی وجود دارد. بررسی های بافت شناسی نیز نشان داد که غضروف های اپی گلوت، شاخی، میخی و راس هرمی از نوع غضروف الاستیک بوده و غضروف های سپری، حلقوی و قاعده هرمی از نوع غضروف شفاف می باشند. همچنین بافت پوششی مخاطی در تمامی بخش های غضروفی از نوع سنگفرشی مطبق غیر شاخی است به جز بخش غضروف حلقوی که از نوع استوانه ای شبه مطبق مژه دار می باشد.

آناتومی و بافت شناسی گره دهلیزی بطنی قلب در شش نفر شتر یک کوهانه مورد مطالعه قرار گرفت. گره دهلیزی بطنی قلب شتر در قسمت خلفی پایینی، دیواره بین دهلیزی، در جلوی سینوس کرونری و در پایین گودی بیضی، در قاعده لت دیواره ای والو سه لتی قلب قرار گرفته است. این گره به صورت بیضی نامنظم به طول 6.38±1.41 میلی متر، به عرض 4.08±0.95 میلی متر و به ضخامت 1.11±0.51 میلی متر بوده و حداکثر سطح مقطع آن 16.34±2.94 میلی متر مربع می باشد. از نظر بافت شناسی، این گره به وسیله بافت همبند احاطه شده از الیاف مخصوص میوکارد تشکیل شده است که به صورت گروه ها و دسته های سست و نامنظم به طرز مخصوصی به هم بافته شده اند. سلول های گره تخطط عرضی اندکی نشان داده و فاقد گلیکوژن می باشند. میوفیبریل ها از نظر تعداد در هر رشته کمتر می باشند. گره دهلیزی بطنی به شدت نزدیک به الیاف عصبی و گانگلیون های پاراسمپاتیک می باشد. این گره به وسیله شریان گره ای دهلیزی بطنی خون رسانی می شود. این شریان منشعب از شاخه پروگسیمال دهلیزی راست می باشد. شریان اخیر منشعب از شریان کرونری راست می باشد. (اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است)

سرپستانک ها و غدد پستانی ده نفر شتر شیروار با استفاده از ترانسدیوسر خطی زمان واقعی (مد B) با فرکانس 8.5 -6.5 مگاهرتز و درون یک ظرف آب مورد بررسی قرار گرفته و چهره سونوگرافیک غدد پستانی و فاکتورهای مختلف سرپستانک ارزیابی گردید. در این مطالعه طول کانال سرپستانک، پهنای انتهایی سرپستانک، ضخامت دیواره سرپستانک، پهنای سینوس سرپستانک و صخامت دیواره بین دو سینوس سرپستانک اندازه گیری شد. در غدد پستانی شترهای شیروار کانال شیری، سینوس سرپستانک، سینوس غده پستانی و مجاری شیری به آسانی قابل مشاهده و ارزیابی بود. در دیواره سرپستانک سه لایه مختلف شامل: یک لایه نازک هایپراکوئیک خارجی، یک لایه پهن هایپواکوئیک میانی و یک لایه نازک کمی هایپراکوئیک داخلی قابل مشاهده بود. در دیواره بین دو سینوس سرپستانک نیز سه لایه شامل:دو لایه نازک هایپراکوئیک جانبی و یک لایه پهن هایپواکوئیک میانی قابل مشاهده بود. تکنیک اولتراسونوگرافی زمان واقعی که دراین مطالعه مورد استفاده قرار گرفت، تکنیکی قابل اعتماد رای ارزیابی ساختمان آناتومیک غدد پستانی و همچنین اندازه گیری پارامترهای مختلف سرپستانک می باشد.

عفونت های ریوی از جمله بیماری های با اهمیت در شتر بوده که نه تنها سبب تهدید سلامت حیوان بلکه باعث کاهش تولید نیز می گردند. از آنجا که مقابله با مشکلات تنفسی و درمان آنها نیازمند شناخت کافی نسبت به مشکلات تنفسی موجود بوده و با توجه به اطلاعات محدود در این مورد در گونه شتر، مطالعه حاضر با هدف شناخت ضایعات ریوی شترهای کشتار شده در چند کشتارگاه مهم شتر با استفاده از روش هیستوپاتولوژی به انجام رسید. دستگاه تنفسی شترها (تعداد=447) پس از کشتار به طور کامل مورد معاینه قرار گرفت و نمونه های بافتی در فرمالین 10% قرار داده شدند. سپس از نمونه ها مقاطع بافتی تهیه و مقاطع با استفاده از رنگ هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی شده و مورد ارزیابی قرار گرفتند. در مطالعه حاضر در 79.6% (236 از 447 نمونه) از نمونه ها حداقل یک ضایعه ریوی مشاهده گردید. نرخ پنومونی بینابینی حاد، پنومونی بینابینی مزمن، برونکوپنومونی، برونشیولیت، التهاب پرده جنب و آتلکتازی به ترتیب 52.8% (236 از 447 نمونه) 5.4% (24 از 447 نمونه)، 7.8 (35 از 447 نمونه)، 6.7% (30 از 447 نمونه)، 3.4% (15 از 447 نمونه) و 15.2% (68 از 447 نمونه) بود. میزان ضایعات ریوی، پنومونی بینابینی حاد و برونکوپنومونی در فصول پاییز و زمستان بیشتر از بهار و تابستان بود (P<0.05). در نتیجه، مطالعه حاضر نشان دهنده نرخ بالای ضایعات ریوی در جمعیت شترها بود. نتایج بالاتر بودن ضایعات در فصول سرد (پاییز و زمستان) را نشان می دهد.

برای بررسی مورفوژنز یا رشد تکوینی دولاآ (قسمتی از کام نرم) در جنین شتر یک کوهانه، تعداد 122 جنین از سن 2 تا 13 ماه انتخاب شدند. نحوه کار بدین شکل بود که ابتدا رحم آبستن شتر از کشتارگاه یزد تهیه و بعد از باز نمودن رحم ها، جنین ها را بیرون آورده و سن آنها بر اساس معیار CRL محاسبه گردید. سپس سر جنین ها را جدا کرده و در آزمایشگاه پس از باز کردن فک بالا و پایین، طول، عرض و ضخامت دولاآ با خط کش و کولیس اندازه گیری شد. یافته های فوق بر اساس آزمون آماری.student t test  بین جنین نر و ماده در هر سن مورد آنالیز قرار گرفت، همچنین دولاآ از لحاظ وجود سوراخ و ته کیسه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی های ماکروسکوپیک نشان داد که دولاآ در ماه سوم جنینی شروع به شکل گیری می کند و در هر دو جنس رشد یکسانی دارد.